Dzieci Aspergera. Medycyna na usługach III Rzeszy. Edith Sheffer

TYTUŁ: Dzieci Aspergera. 
Medycyna na usługach III Rzeszy

AUTOR:  Edith Sheffer

WYDAWNICTWO: Wydawnictwo Poznańskie

GATUNEK: literatura faktu

STRON: 432

DATA PREMIERY:  4 września 2019

Zdjęcie autorskie Iza w labiryncie książek

Książka ta należy do tematyki po którą najczęściej sięgam. Czytam od bardzo dawna o drugiej wojnie światowej, ale ostatnio zainteresowałam się bardziej kwestią akcji T4 i innymi aspektami "higieny rasowej" Trzeciej Rzeszy. Ta pozycja dotyka kwestii szczególnie wrażliwej, bo dzieci niepełnosprawnych, czyli osób najbardziej bezbronnych.

Zanim zaczniesz czytać, to przedstawię Ci pokrótce dwie ważne postacie. Nie jest bez znaczenia, że autorka, Edith Sheffer, jest historyczką zajmującą się Niemcami i Europą Wschodnią. Pracuje w Instytucie Studiów Europejskich na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.

Natomiast Hans Asperger był austriackim lekarzem pediatrą i psychiatrą. Od jego nazwiska pochodzi nazwa zaburzenia Zespół Aspergera. I od tego trzeba zacząć...

Autorka z dużą dokładnością pokazuje jak współpracowała machina nazistowska z medycyną. Zgodnie z higieną rasy dzielono ludzi chorych na tych, których można uleczyć i oddać na łono społeczeństwa i tych, którzy trzeba z tego łona wyeliminować jako nieproduktywnych członków społeczeństwa. Hans Asperger należał do tych lekarzy, którzy, niczym Mengele na oświęcimskiej rampie, decydował kto ma żyć, a kto na to życie nie zasługuje. Rokujących nadzieję na wyzdrowienie zostawiano w szpitalu i poddawano leczeniu bądź terapii, a beznadziejne przypadki, według Aspergera i innych lekarzy, odsyłano do kliniki w Spiegelgrund. Ośrodek ten realizował program eutanazji i działał w ramach akcji T4.

Sama osoba Aspergera jest ukazana wielowymiarowo. Ale, i to trzeba oddać autorce, sama lekarza nie ocenia. Przedstawia bardzo dobrze rozbudowane tło historyczne i jak i uwarunkowania społeczno-polityczne. Asperger z jednej strony był żarliwym katolikiem, nigdy nie zapisał się do NSDAP i w czasie pokoju dużo czasu poświęcał dzieciom. Ale dał się zmanipulować nazistowskiej ideologii i wplątać w teorię realizacji higieny rasowej. Wraz z całym personelem medycznym dokonywał selekcji dzieci i wysyłał je na śmierć.

Mnie najbardziej, chyba, zadziwiła informacja nie ta, że skazywał niepełnosprawne dzieci na śmierć, ale ta, że nie poniósł żadnej kary za swoje czyny i do końca wykonywał swój zawód. Czyli pracował w szpitalu i leczył dzieci. Zmarł w 1980 roku w wieku 74 lat.

Autorka przedstawiła samego Aspergera, jak i cały kontekst ideologii nazistowskiej w sposób przystępny i ciekawy. Dla osób nieobeznanych z tematem będzie to niesamowite źródło informacji. Dla osób, którzy już zaznajomieni będzie to ciekawe usystematyzowanie wiedzy.

Wszystkim zainteresowanym akcją T4 polecam inne książki w tej tematyce: Obciążeni Gotz Aly, czy Wybrańcy Steve Sem Sandebrg.

Mnie niezmiennie zadziwia jak mogło w Europie, w XX wieku, w kraju cywilizowanym jakim były Niemcy dojść do takich sytuacji, że człowiek wykształcony jakim jest lekarz decyduje o życiu bądź śmierci takiej ilości niewinnych dzieci. W biały dzień i w białym kiltu. Na tak masową skalę. Na osobach najsłabszych i najbardziej bezbronnych. I nikt nie stanął w ich obronie. Dobrze, że autorka nie pozwoliła, aby odeszły w niepamięć.

I ostatnia refleksja na koniec. Czy Asperger osiągnąłby tyle w swoim zawodzie gdyby nie doświadczenia podczas wojny? I gdzie zaszłaby jego kariera gdyby nie działania w ramach akcji T4? Czy kiedykolwiek myślał o tych dzieciach, którym nie dał szans na wyleczenie i rozwój?

Polecam.

Egzemplarz recenzyjny dzięki uprzejmości Wydawnictwa Poznańskiego