Życie za wszelką cenę. Lisa Genova

TYTUŁ: Życie za wszelką cenę

AUTOR: Lisa Genova

WYDAWNICTWO: Filia

GATUNEK: literatura współczesna

STRON: 360

DATA PREMIERY: 19 czerwca 2019

Zdjęcie autorskie Iza w labiryncie książek

Książkę przeczytałam po raz pierwszy zaraz po premierze. Pamiętałam, że wzbudziła we mnie cały wachlarz emocji. Postanowiłam po nią sięgnąć na kilka dni przed końcem roku, który u mnie zawsze jest czasem podsumowań. I teraz też powieść ta wzbudziła we mnie emocje. Jedna jest wyjątkowo silna: wdzięczność. 

Richard Evans to znany muzyk i wybitny pianista. Ma 45 lat, jest po rozwodzie, miewa kochanki i czuje się obywatelem świata. Koncertuje na całym świecie, jest uwielbiany i kocha to, co robi. Tę idyllę przerywa diagnoza: ALS. Kto od razu wie co to za choroba? No właśnie. Ja nie wiedziałam. ALS to stwardnienie zanikowe boczne, a najbardziej znaną osobą, która na nią chorowała jest Stephan Hawking, słynny brytyjski astrofizyk. Pomimo diagnozy lekarzy o 2-3 letniej długości życia pacjentów z tą chorobą przeżył ponad 50 lat. 

Ważną informacją jest to, że autorka jest amerykańską lekarką specjalizującą się w neurobiologii. I ja to czułam w trakcie czytania. Czułam, że autorka wie, o czym pisze. Zna z własnego doświadczenia postęp tej nieuleczalnej choroby i problemy, z jakimi trzeba sobie radzić. To, co opisuje budziło we mnie najpierw niedowierzanie i współczucie, a potem nieustającą wdzięczność. Wdzięczność za moje ciało, które pozwala mi funkcjonować w sposób na jaki mam ochotę. Że mogę chodzić, podrapać się po głowie, usiąść, pobiec. Chorujący na ALS z każdym dniem mogą mniej. Systematycznie wyłączają się z użytkowanie kolejne mięśnie. U bohatera książki zaczęło się od rąk, co dla niego, jako pianisty oznaczało koniec pasji i pracy.  Aż dochodzi do tego, że nie jest już w stanie sam funkcjonować. Sytuacja pana Evansa jest jeszcze bardziej skomplikowana, bo opiekę na nim sprawuje była żona, z rodzeństwem i ojcem ma niewyjaśnione rany, a z córką nie łączą go więzy takie, jakie by chciał.

Autorka opisuje z dużą dokładnością i, co ważne, z dużą wrażliwością wszystkie etapy choroby. Udało się jej wycisnąć ze mnie kilka razy łzy. Ale jednocześnie nie trąci sentymentalizmem i tanim blichtrem.

Książka ta skłania do wielu przemyśleń. Ja odczuwałam wdzięczność za to, co mam. Zastanawiałam się nad rolą pasji i pracy w życiu, nad rodziną i panującymi w niej relacjami, nad optymizmem i silną wolą w walce z nieuleczalną chorobą, nad rozwojem medycyny i sposobami radzenia sobie z coraz mniej funkcjonującym ciałem. Tematów poruszonych w książce jest o wiele więcej. Myślę, że każdy czytelnik znajdzie swoje obszary do rozważań.

Polecam. 

Lekarze Hitlera. Zbrodnicza medycyna. Manuel Moros Pena

 

TYTUŁ: Lekarze Hitlera. Zbrodnicza medycyna.

AUTOR: Manuel Moros Pena

WYDAWNICTWO: Wydawnictwo RM

GATUNEK: literatura faktu 

LICZBA STRON: 392

DATA PREMIERY: rok 2019

Zdjęcie autorskie Iza w labiryncie książek

Po książki na temat medycyny w Trzeciej Rzeszy zaczęłam sięgać, kiedy zainteresowałam się osobą Josefa Mengele. Za mną już kilka przeczytanych pozycji, ale ta skusiła mnie tym, że autor jest lekarzem, a nie pisarzem czy reporterem. Skusiła, ale też miałam wiele obaw czy lekarz poruszający tematy medyczne napisze przystępnie i zrozumiale dla szerszego grona czytelników.

Książka zaczyna się od Przysięgi Hipokratesa, która brzmi jak żart w kontekście tego, o czym będziemy czytać dalej.

Rozdziałów jest 14 i każdy nie mniej ciekawy od poprzedniego.

Autor na pierwszych stronach zastanawia się nad korzeniami zła i m.in. teoriami Karola Darwina. W kolejnym rozdziale przenosimy się do USA i poznajemy eugenikę. I tu niejednego czytelnika może ogarnąć zdziwienie. Tak jak mnie. Polecam szczególnej uwadze. Potem wracamy do Republik Weimarskiej i przyglądamy się rozwojowi niemieckiej eugeniki. Na czele państwa staje Hitler i wydarzenia w Europie nabierają rozpędu. Dużo się dzieje: czystki wśród żydowskich lekarzy, akcja T4, obozy, eksperymenty medyczne. A na koniec niektórzy z nich spotkają się na procesach w Norymberdze. Niestety, tylko niektórzy.

W książce jest mnóstwo dat, wydarzeń i nazwisk. Ale autor świetnie sobie poradził. Przedstawił wszystko w sposób interesujący i prosty jednocześnie. Niektóre fragmenty czyta się z niedowierzaniem. Ja tak miałam, kiedy czytałam o obozie w Buchenwaldzie gdzie prowadzone były eksperymenty na więźniach, a dotyczyły one np. hipotermii. Pewnie każdy słyszał o eksperymentach na bliźniętach prowadzonych przez Mengele w Auschwitz. O tym też jest rozdział, ale polecam zwrócić uwagę na działania lekarzy w innych obozach. Krew się burzy podczas czytania.

Moim zdaniem jest to świetna książka o medycynie i medykach w Trzeciej Rzeszy. 

Powinna być ostrzeżeniem dla przyszłych pokoleń.

Połączenie medycyny i ideologii jest niczym bomba. Ona musi kiedyś wybuchnąć i tylko nie wiadomo ile wtedy osób straci życie.

Polecam. 

Wojna lekarzy Hitlera. Bartosz T. Wieliński

 

TYTUŁ: Wojna lekarzy Hitlera.

AUTOR: Bartosz T. Wieliński

WYDAWNICTWO: Agora SA

GATUNEK: literatura faktu

STRON: 560 

DATA PREMIERY: 14 kwietnia 2021

Zdjęcie autorskie Iza w labiryncie książek

Wieliński to polski publicysta, politolog i dziennikarz „Gazety Wyborczej".

Od lat zajmuje się tematyką niemiecką. I polityczną, i historyczną.

Pierwszy raz spotkałam się z Jego książką, która nosiła tytuł Źli Niemcy. Można znaleźć post o tej książce na blogu wpisując w lupkę nazwisko autora.

Po tą sięgałam z obawą. Troszkę niepokoiła mnie objętość. 

Ale czy książka, która nie spełniła oczekiwań może być świetna?

Karl Brandt i Theo Morell to dwaj osobiści lekarze Adolfa Hitlera. Dwaj doktorzy z zupełnie odmiennym podejściem do medycyny. I to ich historia jest osią tej książki. Choć, nie wiem czemu, myślałam, sięgając po tę książkę, że to będzie wyłącznie historia Brandta i Morella. Że autor skupił się na tych dwóch medykach i ich pracy dla Wodza III Rzeszy. Okazało się jednak, że Wieliński wykonał kawał dobrej roboty i przyjrzał się niemieckim lekarzom całościowo i przekrojowo. 

Wieliński wziął na tapet także innych lekarzy pracujących w okresie Hitlera u władzy. I to, co opisał przyprawiało o gęsią skórkę podczas czytania. Dlaczego? Dlatego, że medycy, którzy składali przysięgę ratowania życia i zdrowia ludzi, robili dokładnie coś innego. Przykładem jest choćby akcja T4 w ramach której pozbawiali życia ludzi niepełnosprawnych i chorych umysłowo. Traktowali ich jak pasożyty na zdrowym organizmie społeczeństwa. Prowadzili pseudoeksperymenty na więźniach, głodzili ludzi i szukali najbardziej skutecznej metody na masowe zabijanie ludzi. I choć, kiedy słyszy się o lekarzach zbrodniarzach w okresie drugiej wojny światowej, to prawie każdy powie: Josef Mengele, to po przeczytaniu tej książki okazuje się, że zbrodniczych lekarzy było znacznie więcej i byli oni najczęściej anonimowi i pracujący na zamkniętymi murami szpitali czy laboratoriów. Ale nie tylko lekarze pozbawiali życia, ale też inny personel medyczny działał równie skutecznie. Większość z tych osób nigdy nie została rozliczona ze swoich poczynań, a przecież w samej akcji T4 zginęło ponad 200 tysięcy osób. Choć są to tylko dane szacunkowe.

Tematów poruszonych przez autora jest znacznie więcej. Ale to właśnie akcja T4 zrobiła na mnie największe wrażenie pomimo tego, że przecież posiadałam już wiedzę z zakresu tej tematyki.

Moim zdaniem jest to książka dla osób, które mają choć niewielkie pojęcie o opisywanych tematach. Pada tu dużo nazwisk, nazw miejsc i dat. Można się pogubić nie mając podstawowych informacji.

Jest to jedna z najdłużej czytanych książek, ale nie dlatego, że była nudna. To jest tego typu lektura, która wymaga dużego skupienia, a czasami i przestojów w czytaniu, żeby złapać oddech ze względu poruszane zagadnienia. Uprzedzam osoby szczególnie wrażliwe. Niektóre opisy mogą przyprawić o łzy.

Podsumowując: kłaniam się nisko autorowi za przygotowanie do tematu i prostotę w przekazie, przecież, trudnych tematów. Dziękuję za bardzo wiele poruszonych wątków i danie mi powodów do przemyśleń i refleksji. Nie tylko nad rolą lekarzy i medycyny, ale także o społeczeństwie, władzy, polityce, ambicjach, obsesji i pasji.

Polecam. 

Dzieci Aspergera. Medycyna na usługach III Rzeszy. Edith Sheffer

TYTUŁ: Dzieci Aspergera. 
Medycyna na usługach III Rzeszy

AUTOR:  Edith Sheffer

WYDAWNICTWO: Wydawnictwo Poznańskie

GATUNEK: literatura faktu

STRON: 432

DATA PREMIERY:  4 września 2019

Zdjęcie autorskie Iza w labiryncie książek

Książka ta należy do tematyki po którą najczęściej sięgam. Czytam od bardzo dawna o drugiej wojnie światowej, ale ostatnio zainteresowałam się bardziej kwestią akcji T4 i innymi aspektami "higieny rasowej" Trzeciej Rzeszy. Ta pozycja dotyka kwestii szczególnie wrażliwej, bo dzieci niepełnosprawnych, czyli osób najbardziej bezbronnych.

Zanim zaczniesz czytać, to przedstawię Ci pokrótce dwie ważne postacie. Nie jest bez znaczenia, że autorka, Edith Sheffer, jest historyczką zajmującą się Niemcami i Europą Wschodnią. Pracuje w Instytucie Studiów Europejskich na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.

Natomiast Hans Asperger był austriackim lekarzem pediatrą i psychiatrą. Od jego nazwiska pochodzi nazwa zaburzenia Zespół Aspergera. I od tego trzeba zacząć...

Autorka z dużą dokładnością pokazuje jak współpracowała machina nazistowska z medycyną. Zgodnie z higieną rasy dzielono ludzi chorych na tych, których można uleczyć i oddać na łono społeczeństwa i tych, którzy trzeba z tego łona wyeliminować jako nieproduktywnych członków społeczeństwa. Hans Asperger należał do tych lekarzy, którzy, niczym Mengele na oświęcimskiej rampie, decydował kto ma żyć, a kto na to życie nie zasługuje. Rokujących nadzieję na wyzdrowienie zostawiano w szpitalu i poddawano leczeniu bądź terapii, a beznadziejne przypadki, według Aspergera i innych lekarzy, odsyłano do kliniki w Spiegelgrund. Ośrodek ten realizował program eutanazji i działał w ramach akcji T4.

Sama osoba Aspergera jest ukazana wielowymiarowo. Ale, i to trzeba oddać autorce, sama lekarza nie ocenia. Przedstawia bardzo dobrze rozbudowane tło historyczne i jak i uwarunkowania społeczno-polityczne. Asperger z jednej strony był żarliwym katolikiem, nigdy nie zapisał się do NSDAP i w czasie pokoju dużo czasu poświęcał dzieciom. Ale dał się zmanipulować nazistowskiej ideologii i wplątać w teorię realizacji higieny rasowej. Wraz z całym personelem medycznym dokonywał selekcji dzieci i wysyłał je na śmierć.

Mnie najbardziej, chyba, zadziwiła informacja nie ta, że skazywał niepełnosprawne dzieci na śmierć, ale ta, że nie poniósł żadnej kary za swoje czyny i do końca wykonywał swój zawód. Czyli pracował w szpitalu i leczył dzieci. Zmarł w 1980 roku w wieku 74 lat.

Autorka przedstawiła samego Aspergera, jak i cały kontekst ideologii nazistowskiej w sposób przystępny i ciekawy. Dla osób nieobeznanych z tematem będzie to niesamowite źródło informacji. Dla osób, którzy już zaznajomieni będzie to ciekawe usystematyzowanie wiedzy.

Wszystkim zainteresowanym akcją T4 polecam inne książki w tej tematyce: Obciążeni Gotz Aly, czy Wybrańcy Steve Sem Sandebrg.

Mnie niezmiennie zadziwia jak mogło w Europie, w XX wieku, w kraju cywilizowanym jakim były Niemcy dojść do takich sytuacji, że człowiek wykształcony jakim jest lekarz decyduje o życiu bądź śmierci takiej ilości niewinnych dzieci. W biały dzień i w białym kiltu. Na tak masową skalę. Na osobach najsłabszych i najbardziej bezbronnych. I nikt nie stanął w ich obronie. Dobrze, że autorka nie pozwoliła, aby odeszły w niepamięć.

I ostatnia refleksja na koniec. Czy Asperger osiągnąłby tyle w swoim zawodzie gdyby nie doświadczenia podczas wojny? I gdzie zaszłaby jego kariera gdyby nie działania w ramach akcji T4? Czy kiedykolwiek myślał o tych dzieciach, którym nie dał szans na wyleczenie i rozwój?

Polecam.

Egzemplarz recenzyjny dzięki uprzejmości Wydawnictwa Poznańskiego